Tytuł: Wrocław Gród na Ostrowie Tumskim we wczesnym średniowieczu
Redaktorzy: Aleksandra Pankiewicz
Redaktor naukowy tomu: Przemysław Urbańczyk
Projekt okładki: Zenon Porada
Zdjęcie na okładce: Ostrów Tumski we Wrocławiu widok obecny (fot A Pankiewicz) oraz odkryty na stanowisku cynowy
krzyżyk ( fot. J Sawicki)
Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Miejsce: Warszawa - Wrocław
Rok wydania: 2023
Język: polski,oraz płyta CD
Liczba stron: 460
Okładka: twarda
ISBN: 978-83-66463-77-6
Origines Polonorum to wieloletni program wydawniczy i badawczy który kończy swój cykl publikacją Wrocław Gród na ostrowie Tumskim we wczesnym średniowieczu, śledzi losy tytułowego grodu od momentu powstania około połowy X w po schyłek świetności w 1 poł. XIII w. W książce podjęto próbę wyjaśnienia genezy założenia obronnego na odrzańskiej wyspie tumskiej.
Spis treści
O autorze
I.Wstęp
I.1. Historia badań Ostrowa Tumskiego
I.2. Położenie grodu, obszar wyspy tumskiej i terenów umocnionych
I.3. Stan rozpoznania wyspy tumskiej i wykopy badawcze
I.4. Stan badań nad poszczególnymi kategoriami zabytków i zagadnieniami związanymi z rozwojem grodu
I.5. Podstawy i problemy datowania, stratygrafia oraz kryteria podziału
chronologicznego
I.6. Badanie grodu na wyspie tumskiej i jego zaplecza
I.7. Wrocławski Ostrów Tumski na tle innych tzw. ośrodków centralnych
II.1. Koncepcje na temat genezy grodu na ostrowie Tumskim
II.2. Problem najstarszego horyzontu osadniczego na. grodzie wrocławskim
II.3. Zaplecze osadnicze grodu na wrocławskim Ostrowie Tumskim w pierwszym etapie jego funkcjonowania
II.4. Początki grodu na Ostrowie Tumskim na tle przemian politycznych i osadniczych dorzecza górnej i środkowej odry
III. Drugi okres funkcjonowania grodu - od przełomu X i XI do około połowy XI w.
III.1. Próba synchronizacji warstw
III.2. Konstrukcje obronne
III.3. Zabudowa grodu wrocławskiego w okresie od przełomu X/XI do około połowy XI w.
III.4. Zaplecze grodu wrocławskiego od przełomu X i XI w. do około połowy XI w. na tle przemian osadniczych regionu i rozwoju okolicznych szlaków handlowych
IV.Trzeci okres funkcjonowania grodu - 2. połowa XI oraz przełom XI i XII w.
IV.1. Zabudowa grodu wrocławskiego w okresie od 2. połowy XI do przełomu XI i XII w.
IV.2. Zaplecze osadnicze grodu wrocławskiego w 2. połowie XI oraz na przełomie XI i XII w.
V.Czwarty okres funkcjonowania grodu -XII-1. połowa XIII w.
V.1. Próba synchronizacji warstw
V.2. Drewniano-ziemne wały grodu
V.3. Zabudowa grodu wrocławskiego w XII-1. połowie XIII w.
V.4. Przemiany w strukturze osadniczej Wrocławia w XII i 1. połowie XIII w.
VI.Gospodarka i kultura materialna mieszkańców grodu wrocławskiego od X do połowy XIII w.
VI.1. Rolnictwo, pokarm roślinny oraz obróbka i przechowywanie płodów rolnych
VI.2. Hodowla zwierząt i pokarm mięsny
VI.3. Obróbka kości i poroża oraz wyroby z tych surowców
VI.4. Obróbka skór
VI.5. Przędzalnictwo, tkactwo i wyroby tekstylne
VI.6. Szklarstwo
VI.7. Metalurgia
VI.8. Ozdoby
VI.9. Części stroju
VI.10. Inne okucia
VI.11. Uzbrojenie i oporządzenie jeździeckie
VI.12. Akcesoria związane z piśmiennictwem
VI.13. Ceramika naczyniowa
VII. Handel i wymiana oraz kontakty inter-regionalne mieszkańców grodu wrocławskiego od X do połowy XIII w.
VII.1. Zabytki związane z handlem i wymianą na grodzie wrocławskim
w okresie od x do połowy XIII w.
VII.2. Rozwój handlu w grodzie i w obrębie jego zaplecza od x do XIII w.
VII.3. Kontakty inter-regionalne mieszkańców grodu wrocławskiego
VIII. Rozwój tzw. ośrodków centralnych państwa Piastów od X do 1. połowy XIII w. na przykładzie wrocławskiego Ostrowa Tumskiego
VIII.1. Nowe porządki. Zmiany schyłku x i pierwszych dekad XI w.
VIII.2. Dezintegracja czy integracja? Wrocław i inne grody „centralne" w dobie tzw. reakcji pogańskiej i po kryzysie lat 30. XI w.
VIII.3. Przełom wieków czy przełom kulturowy? Przemiany pomiędzy XI a XII w.
VIII.4. Schyłek świetności czy inny model osadniczo-gospodarczy? Gród wrocławski w XII-1. połowie XIII w.
IX podsumowanie
Bibliografia
Summary
Indeks osób
Indeks geograficzny i etniczny
Spis rycin, wykresów i tabel