Budownictwo mieszkalne i gospodarcze w neolicie ziem Polski

PrintEmail
Autor: Bogdan Balcer
Budownictwo mieszkalne i gospodarcze w neolicie ziem PolskiBudownictwo mieszkalne i gospodarcze w neolicie ziem Polski

Informacje bibliograficzne

Tytuł: Budownictwo mieszkalne i gospodarcze w neolicie ziem Polski

Autor: Bogdan Balcer

Wydawca: Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Miejsce: Warszawa

Rok wydania: 2012
Język: polski
Liczba stron: 180
Format: A4
Okładka: miękka
ISBN: 978-83-89499-75-2

 

Opis

Prof. zw. dr hab. Bogdan Balcer (1936–2018) należał do grona badaczy osiedla obronnego w Biskupinie, a następnie kopalń krzemienia w Krzemionkach Opatowskich i w Świeciechowie. 40 lat specjalizował się w badaniach krzemieniarstwa neolitycznego. Za książki na ten temat dwukrotnie otrzymał nagrody naukowe. W ostatnich latach pracy zajął się całościowym opracowaniem budownictwa neolitycznego, w wyniku czego powstała ta książka.

Spis treści

Od Autora .

Część I. ZAGADNIENIA WSTĘPNE

    Cel i zakres pracy

Próba definicji budownictwa

   Budownictwo a architektura

   Podział budownictwa neolitycznego

 Budownictwo jako jeden z atrybutów neolityzacji Europy Środkowej

    Uwarunkowania budownictwa neolitycznego.
  Warunki naturalne .

 Surowce

 Czynniki społeczno-gospodarcze i produkcyjne

- Źródła archeologiczne i możliwości badań budownictwa neolitycznego
  Źródła do badań budownictwa naziemnego

Źródła bezpośrednie .

Źródła pośrednie .

Pozostałości budownictwa podziemnego

Możliwości poznawcze. Fakty i wyobrażenia
 Rodzaje obiektów, konstrukcji i technik budowy
   Obiekty

Konstrukcje i techniki budowy .

Charakter informacji i układ ich przekazu
  Pochodzenie informacji i ich dobór.
  Podziały terytorialne ziem Polski
  Podziały geograficzne

 Podział administracyjny.

 O budownictwie schyłkowomezolitycznym, czyli co zastali pierwsi rolnicy na ziemiach Polski

Część II. CYKL NADDUNAJSKICH KULTUR WSTĘGOWYCH

Podział kulturowo-chronologiczny i terytorialny.
Okres starszy. Kultura ceramiki wstęgowej rytej.

 Początki budownictwa neolitycznego na ziemiach Polski i zagadnienie reliktowych form zabudowy .

 Wstępne informacje o naziemnych domach słupowych kultury ceramiki wstęgowej rytej w Europie .

 Charakterystyka i klasyfikacja domów.

  Domy słupowe i ich otoczenie w świetle znalezisk na ziemiach Polski .
    Małopolska. Dorzecze górnej Wisły

   Podział i charakterystyka pozostałości domów
    Kujawy i ziemia chełmińska

Dolny Śląsk .

Otoczenie domów

Uwagi końcowe .

    Okres młodszy

  Kultura ceramiki wstęgowej kłutej

   Pozostałości budownictwa naziemnego
   Kultura lendzielska. Grupa brzesko-kujawska.

 Baza źródłowa

 Rejon brzesko-kujawski.

   Osady w innych rejonach osadniczych na Kujawach i Pałukach
   Ziemia chełmińska .

   Charakterystyka pozostałości budownictwa
   Małe domy słupowo-plecionkowe.
    Długie domy trapezowate

Obiekty podziemne .

Polepa.

   Zagadnienia ogólne związane z budownictwem kultur wstęgowych
   Przeznaczenie mieszkalne i gospodarcze długich domów.

  Przemiany budownictwa w kulturach wstęgowych

 Najstarszy styl w architekturze europejskiej

Część III. KULTURY PUCHARÓW LEJKOWATYCH I CERAMIKI PROMIENISTEJ

    Kultura pucharów lejkowatych.

 Zagadnienie rodowodu budownictwa kultury pucharów lejkowatych
Sposób przekazu informacji o budownictwie

 Polska środkowa i północna.

Kujawy i wschodnia Wielkopolska.

 Obiekty częściowo zagłębione w ziemię
  Domki w grobowcach w Gaju i Zberzynie
  Domy słupowe z wczesnej i środkowej fazy.

 Ziemia chełmińska .
  Obiekty naziemne
  Obiekty podziemne
  Pojezierze Gostynińskie .

Wyżyna Łódzka. Dorzecze Grabi

Pomorze Zachodnie. Pojezierze Bytowskie
Pomorze wschodnie. Pojezierze Starogardzkie

Polska południowo-wschodnia

Przyczyny ograniczonego zasobu źródeł do badań budownictwa naziemnego na wyżynach lessowych

Znaczenie odkryć w Niedźwiedziu i Słonowicach .

"Pseudopłoszczadki" w osadach kultury pucharów lejkowatych
Źródła pośrednie i polepa budowlana.

Polepa z osady w Ćmielowie, stan. Gawroniec
Domniemane domy w świetle danych pośrednich
Zawarża, pow. Pińczów.

Ćmielów, stan. Gawroniec

Budownictwo podziemne

Charakterystyka i klasyfikacja jam z Ćmielowa.
Piece i paleniska.

Jamy z innych osad.

Polska południowo-zachodnia
Domy .

Obiekty podziemne

Kultura ceramiki promienistej

Podsumowanie części III

Budownictwo naziemne
Techniki budowlane.
Domy .

Budownictwo podziemne.

Część IV. KULTURY SCHYŁKOWONEOLITYCZNE

Kultura amfor kulistych na Niżu 

Pozostałości budynków naziemnych.
Obiekty z rowkami fundamentowymi
Domy słupowe

Obiekty częściowo wkopane w ziemię

Zagadnienie rodowodu budownictwa kultury amfor kulistych na Niżu.

Kultury amfor kulistych i złocka na Wyżynie Sandomierskiej.

Osady kultury amfor kulistych w Mierzanowicach, stan. l i 4, i Wilczyc, stan. 5
Kultura złocka 

Kultura ceramiki sznurowej.

Kultura rzucewska .

Kultury subneolityczne
  Szałasy naziemne
  Półziemianki

 Domy słupowe?
  Jamy

Pomosty nad wodami

Część V. NEOLITYCZNE BUDOWNICTWO MIESZKALNE I GOSPODARCZE NA ZIEMIACH POLSKI W ŚWIETLE FAKTÓW I WYOBRAŻEŃ

 Uwarunkowania gospodarcze rodzajów zabudowy

  Procesy budowlane 

 Budownictwo naziemne 

 Umiejętności i narzędzia pracy.
 Planowanie i fazy procesu budowy
  Jakość budynków.

 Budowa pomieszczeń podziemnych.

  Rozwój, stagnacja i regres (?) w pradziejach budownictwa neolitycznego na ziemiach Polski
  Rozwój budownictwa o obcym pochodzeniu .

 Przemiany w budownictwie o miejscowym rodowodzie

  Zakończenie .

Aneks. Próba określenia materiałochłonności budownictwa naziemnego w neolicie ziem Polski
Summary. Dwellings and utility constructions in the Neolithic of Poland

Bibliografia