
Tytuł: Świt państwa polskiego
Autor: Andrzej Buko
Projekt okładki: Katarzyna Skrzyńska
Zdjęcie na okładce: Ruiny palatium i kaplicy na Ostrowie Lednickim (fot. Andrzej Buko)
Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Muzeum Historii Polski
Miejsce: Warszawa
Rok wydania: 2021
Język: polski
Liczba stron: 332
Format: 160 x 235 mm
Okładka: miękka
ISBN: 978-83-66463-42-4
Okoliczności i czas narodzin państwa polskiego fascynowały od dawna. Wydarzenia tamtych lat, odnotowane przez zachodnich kronikarzy, ukazują postać Mieszka – wodza podejmującego wraz z braćmi walki toczone ze zmiennym szczęściem na zachodniej rubieży późniejszego państwa. Nieliczne i lakoniczne zapiski źródłowe dotyczą rodu, który w ciągu zaledwie kilku lat – zapewne między 962 a 966 rokiem – wyprowadził swoje władztwo z niebytu do organizacyjnej i politycznej wielkości.
Co w przedmiotowych kwestiach ma do powiedzenia współczesna archeologia? Na ile dotychczasowe odkrycia w regionach uznać można za wystarczające dla naświetlenia początków polskiej państwowości? To tylko wybrane spośród wielu pytań, na które poszukiwać będziemy odpowiedzi na stronach tej monografii. Wyrażam nadzieję, że książka ukazuje nie tylko barwny obraz przeszłości sprzed tysiąca lat, ale również wkład archeologii w poznawanie korzeni naszego państwa, a tym samym Polski i Polaków.
Wstęp
Sąsiedzi chrześcijańscy i sąsiedzi pogańscy: krystalizowanie się wspólnot terytorialnych wokół ziem późniejszej Polski (koniec VIII - początki X wieku)
Kim byli? Gdzie zamieszkiwali? Poprzednicy Polaków Plemiona czy grupy etniczne?
Wspólnoty terytorialne ziem polskich w świetle przekazów źródeł pisanych i danych archeologii
Regiony przed Piastami: podobne czy zróżnicowane etnokulturowo?
Ziemia krakowska i Śląsk w IX i X wieku: więcej różnic czy cech wspólnych?
Jeden region - różne wzorce kultury materialnej Od Chodlika do Lublina
Archeologiczne ślady elit, ale brak prób konsolidacji terytorialnej pogranicza
Centrum krakowskie i niespełnione szanse wczesnej państwowości Konteksty wielkomorawskie Na północnych obrzeżach silnego sąsiada Nieuchwytni Polanie: między mitem, historią i archeologią
U źródeł wzrostu i rozwoju gospodarczego Wielkopolski
Zagadkowa sieć grodów
Wielki region w cieniu Wielkopolski
Rozległa strefa handlu i wymiany oraz mieszania się kultur i cywilizacji Spór o charakter etnokulturowy pogranicza Zderzenie kultur i ideologii?
Długie trwanie i militarne elity (?) z Południa
Emporia i wokółbałtycka strefa gospodarcza
(Przed)świt urbanizacji
Skandynawscy i słowiańscy osadnicy nad Parsętą Centra osadnicze na wyspach Pod znakiem wikińskiego Truso Regionalne emporium nad Zatoką Gdańską?
W poszukiwaniu korzeni nadmorskiej metropolii
U źródeł legendy Piastów
Ziemia gnieźnieńska w legendach dynastycznych i zapisach kronikarskich
Archeologia i spór o pierwotne siedziby rodu Piastów Matecznik rodu Piastów?
Pretendent nad rzeką Prosną Dwubiegunowy układ strategiczny?
Wyjście na zewnątrz, czyli początki ekspansji terytorialnej Civitas Schinesghe
Region pod kontrolą Piastów, ale tylko punktowe inwestycje Piastowie nad Zatoką Gdańską Spór o początki gdańskiego grodu
Pod znakiem nadbałtyckich ośrodków rzemieślniczo-handlowych i starszych terytoriów plemiennych
Czeska domena z „piętnem” piastowskich inwestycji?
Wiślica na nowo poznawana
Skąd Mieszko czerpał środki niezbędne do budowy państwa?
Chrzest władcy czy chrzest Polski?
Tajemnice wawelskiego wzgórza
Monumentalne budowle z czasów Mieszka i spór o baptysterium Zespół rezydencjonalny czy ośrodek wczesnego chrześcijaństwa? Pierwsze pochówki szkieletowe Chrystianizacja a dary grobowe Więcej pytań niż odpowiedzi
Ludzie i rzeczy Wielcy nieobecni
Dostojnicy świeccy duchowni i święci męczennicy: gdzie ich pochowano?
Elity państwa pierwszych Piastów: przykład Bodzi koło Włocławka Dorośli i dzieci: elitarny cmentarz rodzinny?
Możni i pospolici na cmentarzach rzędowych Nekropole wojowników „Duńscy” wojownicy z Ciepłego „Warescy” wojownicy z Lutomierska Nie tylko Ciepłe i Lutomiersk
Miejscowi i obcy: migracje regionalne i interregionalne Związki krewniacze i międzypopulacyjne „Niechciani” wśród miejscowych
Zdrowe społeczeństwo? O diecie mieszkańców ziem polskich sprzed tysiąca lat
Na co chorowali? Jak długo żyli?
Uwagi końcowe
Bibliografia
Summary
Indeks nazw geograficznych, miejscowych i etnicznych
Szanowni Państwo,
istenieje możliwość zamówienia książki z autografem autora. W przypadku wyboru takiej książki, prosimy o wpisanie tej informacji w uwagach zamówienia.
Książka zastała uznana za Najważniejszą publikację 2021 przez czytelników kwartalnika "Archeologia Żywa". Monografia zwyciężyła wśród sześciu nominowanych książek.
Audycja "Archeologii Żywej" z serii Kontekst: Rywale rodu Piastów?
Prof. Andrzej Buko rozmawia o swojej książce w programie Eureka w Programie 1 Polskiego Radia.
Wywiad z prof. Andrzejem Buko przeprowadziła Natalia Pochroń: Chrzest Mieszka I: kamyk, który wywołał lawinę
Szymon Zdziebłowski O początkach państwa polskiego z perspektywy archeologii
Recenzje na portalu lubimyczytać.pl
Najważniejsza publikacja 2021 roku według rankingu ,,Archeologii Żywej ,, na Najważniejsze wydarzenia 2021