Późnośredniowieczne i wczesnonowożytne naczynia białe z Solca nad Wisłą

Opis

Przedmiotem publikacji są późnośredniowieczne i wczesnonowożytne naczynia białe odkryte w Solcu nad Wisłą (obecnie leżącym w woj. mazowieckim), w trakcie badań archeologicznych prowadzonych w latach 1962-1966 przez zespół badaczy z Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN (dziś IAE PAN). Analizowany zbiór białej ceramiki liczy prawie trzydzieści tysięcy fragmentów, co dało podstawę do określenia minimalnej liczby naczyń na 3522. Cezury chronologiczne opracowania to koniec XIV oraz połowa XVII stulecia.

Zasadnicza część pracy poświęcona jest charakterystyce naczyń, obejmującej zagadnienia z zakresu ich morfologii i technologii, w tym badania nad rodzajami, formami i rozmiarami wyrobów oraz poszczególnych ich części, jak również nad recepturą mas garncarskich, techniką wykonania i zdobienia etc. Analizy makroskopowe ceramiki zostały uściślone wynikami analiz laboratoryjnych. Na tej podstawie zaobserwowano zmienność w czasie różnych cech morfologiczno-technologicznych, asortymentu i typów wyrobów, jak również wskazano podobieństwa i różnice między wyrobami pochodzącymi z poszczególnych okresów. Podjęto również próbę określenia ich przeznaczenia w gospodarstwach domowych oraz proweniencji.

Część opracowania poświęcona została problematyce badawczej związanej z ceramiką białą, obejmującej m.in. kwestie terminologii, pochodzenia i handlu tymi towarami, oraz przybliżeniu dziejów Solca nad Wisłą w okresie przedrozbiorowym.

Spis treści

I. Wstęp
I.1. Cele i zakres pracy
I.2. Podstawa źródłowa
I.3. Metody
II. Solec nad Wisłą w okresie przedrozbiorowym
II.1. Zarys dziejów
II.2. Zabudowa dawnego Solca
III. Problematyka badań nad późnośredniowiecznymi i nowożytnymi naczyniami białymi w polskim piśmiennictwie archeologicznym
III.1. Terminologia stosowana w literaturze przedmiotu
III.2. Chronologia naczyń białych
III.3. Problem proweniencji ceramiki białej
III.4. Ceramika biała jako przedmiot handlu
III.5. Popyt na naczynia białe i ich naśladownictwa
III.6. Ceny naczyń białych
III.7. Miejsce ceramiki białej w typologiach ceramiki średniowiecznej i nowożytnej znalezionej na ziemiach obecnej Polski
IV. Analiza naczyń białych z Solca nad Wisłą
IV.1. Typologia
IV.1.1. Garnki
IV.1.2. Pokrywki
IV.1.3. Dzbany
IV.1.4. Misy
IV.1.5. Patelnie
IV.1.6. Talerze
IV.1.7. Kubki-pucharki
IV.1.8. Naczynia inne
IV.2. Technologia
IV.2.1. Gliny i masy garncarskie
IV.2.2. Domieszka
IV.2.3. Techniki produkcji
V.2.4. Wypalanie
IV.2.5. Zdobienie
IV.2.6. Szkliwienie
IV.3. Przeznaczenie
V. Przemiany w produkcji naczyń białych z Solca nad Wisłą
V.1. Późne średniowiecze
V.2. Wczesna nowożytność
VI. Pochodzenie naczyń białych z Solca nad Wisłą
VII. Wnioski
VIII. Bibliografia
IX. Spis tablic
X. Tablice
XI. Spis rycin
XII. Spis tabel
XIII. Summary
XIV. Indeks (zawierający hasła związane z garncarstwem)
Aneks I. Analizy składu chemicznego próbek z naczyń białych z Solca nad Wisłą
Aneks II. Jacek Michniewicz, Petrografia późnośredniowiecznych i wczesnonowożytnych naczyń białych z Solca nad Wisłą
Aneks III. Katalog warstw kulturowych na poszczególnych stanowiskach archeologicznych w Solcu nad Wisłą: płyta CD, Omówienie w tekście 
XV. Tabele: nr 1-3, 5-6 i 135-137 w tekście, nr 4 i 6a-134 płyta CD