Uchodźczynie - kobiety, matki, banitki Rola kultury pochodzenia w samopostrzeganiu i akulturacji migrantek przymusowych
Uchodźczynie - kobiety, matki, banitki
Katarzyna Kość-Ryżko
Uchodźczynie - kobiety, matki, banitki Rola kultury pochodzenia w samopostrzeganiu i akulturacji migrantek przymusowych
Informacje bibliograficzne
Tytuł: Uchodźczynie - kobiety, matki, banitki. Rola kultury pochodzenia w samopostrzeganiu i akultacji migrantek przymusowych
Autorka: Katarzyna Kość-Ryżko
Projekt okładki: Agnieszka Miłaszewicz
Zdjęcie na okładce: fot. Katarzyna Kość-Ryżko
Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, Dom Wydawniczy Elipsa
Miejsce: Warszawa
Rok wydania: 2021
Język: polski
Liczba stron: 478
Format: 170 x 240 mm
Okładka: miękka
ISBN: 978-83-8017-355-2
Opis
Książka powstała w efekcie kilkuletnich badań prowadzonych w środowisku uchodźczyń oraz migrantek przymusowych zamieszkałych w Polsce i pochodzących przede wszystkim z azjatyckiej części byłego ZSRR.
Książka UCHODŹCZYNIE – kobiety, matki, banitki, zrodziła się z obserwacji, że sytuacja migrantek przymusowych radykalnie różni się od tej, jaka jest udziałem mężczyzn uchodźców, a doświadczenia, takie jak uchodźstwo, przemoc i obcość kulturowa, zmuszają do przewartościowania dotychczasowego obrazu siebie. Kobiety w drodze tracą niejednokrotnie swoją wcześniejszą tożsamość w „kulturowo sformatowanej” formie (matek, żon, sióstr i córek przynależnych do wspólnoty) i muszą „zbudować siebie” od nowa. Doświadczenie to, skazuje je nierzadko na banicję kulturową i uchodźstwo permanentne – przeżywane każdego dnia od nowa. Fakt ten decyduje o tym, jak ułożą się ich relacje z przedstawicielami lokalnej wspólnoty. Narracje migrantek przymusowych stanowią nie tylko źródło wiedzy o ich życiu w Polsce, ale również odzwierciedlenie przekonań o sobie, otaczającej rzeczywistości i sensie życia. W efekcie powstał „portret wieloraki” kobiecego uchodźstwa, pełen barw i niejednoznaczności, utrudniający generalizacje i zmuszający do zajęcia własnego stanowiska.
Celem prezentowanego opracowania było, między innymi, poznanie wpływu, jaki na kształtowanie się tożsamości kobiet uchodźczyń ma sytuacja, w której się znalazły i fakt, że są uciekinierkami, które porzuciły swoje własne środowisko kulturowe. Autorka poszukiwała odpowiedzi na pytanie na ile kultura pochodzenia staje się dla nich ciążącym bagażem – balastem utrudniającym radzenie sobie z szokiem kulturowym i adaptacją do nowych warunków, a na ile bogactwem dającym siłę i determinację w codziennym życiu (poszerzającym perspektywę psychologiczną i spektrum doświadczania świata). Jednym z zamierzeń badawczych było więc poznanie, czy kultura w ich przypadku pełni rolę uwznioślającą, czy upokarzającą.
Jednym z głównych zamierzeń autorki była też analiza przebiegu pracy nad własną tożsamością kobiet uchodźczyń i sposobu, w jaki odzwierciedla się to w ich języku samoopisu oraz konstruowanej narracji biograficznej. Istotnym zagadnieniem były więc kategoryzacje używane przez rozmówczynie na określenie swojego statusu sprzed ucieczki i obecnie.
Spis treści
Spis treści
Wykaz skrótów użytych w pracy
Podziękowania.
Rozdział I. Lustra społeczne i krzywe zwierciadła kulturowe
Migracja przymusowa kobiet i stojące przed nimi wyzwania
Determinanty samo postrzegania uchodźczyń i ich wpływ na adaptację
kulturową.
Założenia badawcze i cel pracy
Koncepcja metodologiczna i teoretyczna badań
Techniki badawcze
Dobór rozmówców i procedura badawcza
Cechy społeczno- narodowościowe badanej grupy
Trudności projektowe i zarządzanie ryzykiem
Stan badań
Badania antropologów krajowych
Badania antropologów zagranicznych
Zakres i znaczenie badań
Rozdział II. Samo postrzeganie uchodźczyń w kontekście kultury i tradycyjnych
ról płciowych
Kategorie samoopisowe: ,, jestem tym, skąd pochodzę ,,
Kategorie samoopisowe: ,, schorowana siłaczka ,,
Kategorie samoopisowe: ,, bezradna i roszczeniowa lub zaradna
i zapobiegliwa"
Kategorie samoopisowe: ,, zapracowana bezrobotna ,,
Kategorie samoopisowe: ,, kobieta musi wyglądać i dbać o reputację ,,
Kategorie samoopisowe: ,, żona bez męża ,,
Kategorie samoopisowe: ,, przestępczyni i wyklęta banitka ,,
jestem tym, skąd pochodzę"
Wnioski
Rozdział III. Macierzyństwo i socjalizacja dzieci jako podstawa samookreślenia.
Matki migrantki wobec obcości kulturowej
Socjalizacja i enkulturacja. Terminy i zagadnienia szczegółowe
Wpływ działań wychowawczych na adaptację kulturową
Rozdział IV. Relacje rodzime migrantek w kontekście podejścia systemowego
Systemowe rozumienie rodziny
Rodzina jako system i środowisko socjalizujące
Studium przypadku 1. Kondycja emocjonalna matki i jej wpływ na relacje
z dziećmi
Studium przypadku 2. Oddzielność i wspólnota, między potrzebą
przynależności i emancypacji
Rozdział V. Przemoc seksualna i kulturowa wobec migrantek przymusowych
i sposoby jej przeciwdziałania
Zjawisko przemocy wobec migrantek
Regulacje prawne dotyczące ochrony migrantek przed przemocą
Przyczyny niskiej wykrywalności aktów przemocy wobec uchodźczyń
Przeciwdziałanie przypadkom SGBV
Rozdział VI. Oficjalne i publiczne reprezentacje uchodźczyń .
Spotkanie sejmowe „Los Kobiet Uchodźczyń"
Panel dyskusyjny „Macierzyństwo jako rola społeczna"
Debata „0 nas nie bez nas"
Rozdział VII. Kulturowe nomy gościnności i ich wpływ na adaptację
cudzoziemców
Meandry otwartości i spotkania z Innym
Gościnność jako teoria, praktyka i zwyczaj kulturowy
Postawy wobec Innych i język narracji o „gościnności"
Wyznaczniki gościnności wobec Obcych
Warunkowa gościnność i jej przykłady
Zamiast zakończenia
Epilog: Granica Praw Człowieka
Z ostatniej chwili
Podsumowanie
Summary
Bibliografia
Nagrody
Monografia otrzymała Nagrodę im. Antoniego Kality w III Edycji Konkursu Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w kategorii "Książka o wyjątkowym znaczeniu dla etnologii, antropologii społeczno-kulturowej".
powered by social2s