Biblioteka Etnografii Polskiej, t. 60 - Wykorzenieni

Opis

WYKORZENIENI, to książka o poczuciu wyobcowania, poszukiwaniu swojego miejsca w świecie i odpowiedzi na pytanie kim jestem. To również książka o tym, że bycie Polakiem nie jest proste, ani na obczyźnie w odległym Kazachstanie, ani w kraju, który przez lata uważało się za swój. Jej bohaterowie - polscy repatrianci z Kazachstanu - to ludzie nieprzeciętni: dzielni, odważni i świadomi (samych siebie, dziedzictwa kulturowego i celu, do którego dążą). Ich adaptacja do nowych warunków życia nie zależy jednak wyłącznie od nich, ale też od otwartości środowiska przyjmującego i formalnego przygotowania państwa. Efekty działania tych trzech czynników nie napawa optymizmem, o czym mówi zarówno autorka, jak też jej rozmówcy reprezentujący każdą z grup. Potencjał społeczny i kulturowy Polaków ze Wschodu jest niekwestionowany, mimo to ich los nadal pozostaje niepewny. Dotyczy to zarówno już przesiedlonych i oswajających „starą-nową" ojczyznę, jak też kilku tysięcy w byłym ZSRR oczekujących na możliwość przeprowadzki do kraju przodków. Podstawą pracy są gruntowne badania terenowe, wywiady z repatriantami i testy psychometryczne, które autorka analizuje i interpretuje z wykorzystaniem interdyscyplinarnej metodologii antropologicznej i psychologicznej. Część badawczą poprzedza szczegółowe omówienie kwestii teoretyczno-metodologicznych oraz prawno-administracyjnych związanych z procedurą repatriacyjną. Pozwala to śledzić akulturację repatriantów oraz ich dylematy tożsamościowe z kilku perspektyw ukazujących wzajemne zależności między jednostką-społeczeństwem-kulturą. Uzyskany w ten sposób obraz adaptacji jest wielowymiarowy, niejednoznaczny - intrygujący, a ponadto -umykający prostym ocenom.

Description

Uprooted. Dilemmas of self-determination of Polish repatriates from Kazakhstan. An ethno-psychological study

Research conducted among repatriates from Kazakhstan, descendants of the secon war deported Poles, allowed to analyze this particular group. Their identity dilemmas are presented from several perspectives, showing the mutual dependencies between an individual - society - culture. The picture of adaptation obtained in this way is multidimensional, ambiguous - intriguing and, moreover, eluding simple assessments.

Descendants of Poles forcibly deported deep into Russia, brought up in memory of Polish culture, having arrived in Poland, turned out to be strangers. People aware of themselves, their cultural heritage, in the process of adaptation within the desired homeland depend both on the openness of the receiving environment and on the formal preparation of the state.

Spis treści

Wprowadzenie
ROZDZIAŁ I. HISTORIA I PODSTAWY PRAWNE REPATRIACJI
Przesiedlenia Polaków do Kazachstanu
Fazy repatriacji do Polski 
Ustawy regulujące powrót Polaków do kraju
Rezultaty przeprowadzonej repatriacji
ROZDZIAŁ II. KONCEPCJE PSYCHOLOGII I ETNOLOGII ZASTOSOWANE W BADANIU REPATRIANTÓW Z KAZACHSTANU
Akulturacja
Model akulturacyjny Johna Berry’ego i jego krytyka
Interaktywny Model Orientacji Akulturacyjnej
Poczucie koherencji
Sposoby radzenia sobie ze stresem
Szok kulturowy
ROZDZIAŁ III. PROCEDURA BADAWCZA
Dobór narzędzi i technik badawczych
Opis i ocena zgromadzonych materiałów
ROZDZIAŁ IV. PORTRET POLSKICH REPATRIANTÓW Z KAZACHSTANU W ŚWIETLE ANALIZY PSYCHOLOGICZNEJ
Drabina Szczęścia Cantrila
Sposoby radzenia sobie ze stresem
Poczucie koherencji
Rozkład statystyczny wyników uzyskanych w kwestionariuszach
ROZDZIAŁ V. DOBYTEK KULTUROWY REPATRIANTÓW W UJĘCIU ETNOLOGICZNYM
Znajomość języka polskiego
Życie społeczne i towarzyskie
Praca zawodowa
Znajomość polskich tradycji, zwyczajów oraz skryptów kulturowych
Tożsamość kulturowa
Adaptacja kulturowa i jej alternatywy w perspektywie repatriantów
ROZDZIAŁ VI. RECEPCJA REPATRIANTÓW PRZEZ AGENDY RZĄDOWE  I POZARZĄDOWE 
Instytucje pomocowe
Przedstawiciele władzy 
ROZDZIAŁ VII. REFLEKSJE NA MARGINESIE 
Zakończenie
Summary
Literatura
Spis tabel
Zdjęcia. Opowieść fotograficzna
Aneks
Tabele
Wyciągi z wybranych ustaw gminnych