Wczesnośredniowieczny gród w Grzybowie

Opis

Gród w Grzybowie należy do największych założeń obronnych na terenie centralnego obszaru państwa Piastów. Przez długi czas pozostawał on poza kręgiem bezpośrednich zainteresowań badawczych archeologów i historyków. Dopiero w końcu lat 80. XX wieku rozpoczęto tam systematyczne wykopaliska. Na podstawie ich wyników stwierdzono, że gród grzybowski, podobnie jak Gniezno, Giecz i Poznań, mógł pełnić nadrzędną rolę w państwie zorganizowanym w 2. połowie X wieku przez Piastów. Dla tej koncepcji wciąż brakowało jednak uzasadnienia, które oferować mogło tylko pełne opracowanie materiałów dokumentacyjnych i zabytkowych z tych badań.

Niniejsza monografia jest podsumowaniem najnowszych prac, jakie dzięki projektowi badawczemu pt. Gród w Grybowie i jego zaplecze osadnicze w kontekście pogłębionych badań interdyscyplinarnych prowadzono na grodzisku w latach 2018–2021. Ich celem było wykonanie rekonstrukcji paleośrodowiskowych otoczenia grzybowskiej fortyfikacji, sporządzenie jej nowoczesnej dokumentacji za pomocą metod nieinwazyjnych oraz opracowanie materiałów zabytkowych pozyskanych podczas najnowszych badań wykopaliskowych. Realizacja tych zadań potwierdziła, że gród zbudowano w latach 20–30. X wieku, a także uwiarygodniła rekonstrukcję przemian w zagospodarowaniu przestrzennym zarówno samego grodu, jak i jego najbliższego otoczenia. Ostatnie badania nie rozstrzygnęły jednak wszystkich problemów, a ich wyniki wskazały wiele nowych perspektyw badawczych, które rozważane będą w toku dalszych prac.

Spis treści

Spis treści

O autorach

Grzybowo - piastowska civitas. (Andrzej Marek Wyrwa)

TAJEMNICZY GRÓD W GRZYBOWIE

1. Założenia, zespół i realizacja projektu (Marcin Danielewski)
2. Historia badań i dotychczasowe koncepcje (Jacek Wrzesiński)

DLACZEGO TUTAJ ? UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE                                                                                                                                                          III. Lokalizacja grodu w Grzybowie w świetle analizy litologicznej i geochemicznej osadów fluwialnych

i telmatycznych (Iwona Hildebrandt-Radke)

1. Przesłanki palinologiczne funkcjonowania wczesnośredniowiecznego grodu w Grzybowie

(Mirosław Makohonienko, Monika Panfil)

1. Środowiskowe uwarunkowania rozwoju osadnictwa (Mirosław Makohonienko, Iwona Hildebrandt-Radke)
2. Geografia historyczna okolic Grzybowa (Dagmara Frydrychowicz)

BADANIA NIEINWAZYJNE GRODZISKA I OSADY PODGRODOWEJ W GRZYBOWIE

VII. Założenia i metodyka badań nieinwazyjnych (Marcin Danielewski, Sonia Tomczak)

VIII. Zdjęcia lotnicze i fotogrametryczne. Opracowanie danych: stanowisk  1 i 6 w Grzybowie (Miron Bogacki)

1. Badania magnetyczne i opracowanie chmury punktów lotniczego skaningu laserowego dla grodziska

i osady podgrodowej w Grzybowie (Wiesław Małkowski)

1. Grodzisko w Grzybowie w świetle badań elektrooporowych i elektromagnetycznych (Krzysztof Misiewicz,

Radosław Mieszkowski)

XI.Geofyzikalni pruzkum vnitrni casti rane stredovekeho hradiste Grzybowo v roce 2015 (Roman Krivanek)

XII. Wyniki badań nieinwazyjnych - perspektywa archeologiczna (Marcin Danielewski, Sonia Tomczak)

ARCHEOLOGIA GRODU w GRZYBOWIE

XIII. Stratygrafia według danych z lat 2018-2019. Katalog nawarstwień (Jacek Wrzesiński)

XIV. Przestrzenne zagospodarowanie wnętrza grodu (Marcin Danielewski)

1. Analizy dendrochronologiczne (Marek Krąpiec)

XVI. Wyniki badań archeozoologicznych (Daniel Makowiecki, Marzena Makowiecka)

XVII. Zabytki z kości i poroża. Studium archeozoologiczno-funkcjonalne (Kamilla Waszczuk, Sławomir Gronek)

XVIII. Wyroby ceramiczne z grodziska w Grzybowie, pozyskane w latach 2018-2019 (Artur Dębski)

XIX. Analiza zabytków kamiennych (Anna Głód)

1. Paciorki szklane (Karolina Kokora)

XXI. Groty strzał z poroża (Jacek wrzesiński, Piotr Dmochowski)

XXII. Analiza dendrologiczna fragmentów domniemanego łuku i strzały z grodu w Grzybowie

(Tomasz Stępnik)

XXIII. Pojedyncze znaleziska monet (Borys Paszkiewicz, Norbert Pisula)

ŚRODOWISKOWE I KUTUROWE UWARUNKOWANIA ROZWOJU

WCZESNOŚREDNIOWIECZNEGO MIKROREGIONU OSADNICZEGO W GRZYB0WIE.

PODSUMOWANIE (Marcin Danielewski, Jacek Wrzesiński)

Streszczenia

Bibliografia

Indeks osób

Indeks nazw geograficznych i etnicznych

Spis rycin i tabel w tomie

ZAWARTOŚĆ PŁYTY CD

11. Historia badań i dotychczasowe koncepcje: ryc. 11.3-11.60.
12. Analizy dendrochronologiczne: tab. XV.1.

XVI. Wyniki badań archeozoologicznych: tab. XVI.1, XVI.3-XVI.44, XVI.48.

XVII. Zabytki z kości i poroża. Studium archeozoologiczno-funkcjonalne: tabl. XVII.1b, XVII.2b, XVII.4b,

XVII.5b, XVII.7b-XVII.9b, XVII.11b, XVII.12b; tab. XVII.1-XVII.4.

XVIII. Wyroby ceramiczne z grodziska w Grzybowie, pozyskane w latach 2018-2019: tab. XVIII.1-XVIII.24.

XIX Analiza zabytków kamiennych: tab. XIX. 1.

X Paciorki szklane: tab. XX.1-X.10.