Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy w Gródku nad Bugiem w świetle wyników badań dawnych. Ceramika naczyniowa

Opis

Przedkładane Czytelnikowi studium na temat ceramiki z Gródka nad Bugiem, jaką odkryto w trakcie badań z lat 1952–1955 jest kontynuacją prac nad publikacją materiałów pochodzących z badań dawnych na terenie zespołów osadniczych w Czermnie i Gródku, które są realizowane w ramach projektu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki (projekt nr 11H 18 0344 86, pt. Złote jabłko polskiej archeologii. Zespoły grodowe w Czermnie i Gródku [Grody Czerwieńskie], część II, Dokończenie prac dokumentacyjnych [zadanie nr 1]). Projekt realizowany jest jako przedsięwzięcie polsko-niemieckie.

W 2018 r. opublikowano opracowanie na temat wyników badań dawnych w Gródku nad Bugiem2. Analiza odkrytej wówczas ceramiki – przygotowana przez Michała Aucha i Macieja Trzecieckiego – stanowi uzupełnienie tamtej publikacji. Podobnie postąpiliśmy w wypadku Czermna: publikacja wyników badań dawnych obejmowała osobny tom – przygotowany przez Michała Aucha – na temat ceramiki.

Jak już szeroko wyjaśniono4 zabytki odkryte w Gródku nad Bugiem były wielokrotnie przewożone, ostatecznie spoczęły w Muzeum w Zamościu (obecnie Muzeum Zamojskie w Zamościu). W połowie lipca 2017 r. ogromny zbiór zabytków ruchomych z Gródka (ale i kilku innych stanowisk) został wypożyczony z Muzeum w Zamościu i rozpoczęto jego porządkowanie. Zadanie to – finansowane przez Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej – zostało wykonane przez Katarzynę Kuźniarską.

Szczęśliwym trafem uporządkowany zbiór naczyń z Gródka (125189 fragmentów, w tym 31397 ułamków naczyń pradziejowych5 i 93792 wczesno-, późnośredniowiecznych i nowożytnych) został przewieziony do Warszawy w lutym 2019 r. a więc na chwilę przed lockdownem związanym z pandemią COVID 19. Umożliwiło to realizację prac analitycznych, ostatecznie ukończonych wiosną 2021 r. Finalizacja prac przedłużała się w związku z częściowym zamknięciem Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie w latach 2020-2021, w związku z kolejną falą pandemii. Dopiero po uzyskaniu dostępu do Laboratorium IAE PAN możliwe było wykonanie analiz składu chemicznego ceramiki z Gródka (publikowanej jako aneks I, autorstwa Michała Aucha).

Część materiału ceramicznego – niestety – zaginęła. Należy o tym pamiętać, czytając np. o małej ilości ceramiki specjalnej (naczynia szkliwione, korczagi) z Gródka. Z tego względu tak ważnym jest kontynuowanie badań na stanowisku. W 2020 r. Anna Hyrchała uporządkowała całość materiału związanego z badaniami wykopaliskowymi jakie przeprowadziła w 2018 r. w Gródku na stanowisku 35. Odkryte tu piece z oczywistych powodów łączą się z opracowaniem ceramiki z Gródka. W styczniu-lutym 2020 r. ceramika ze stanowiska 35 została przewieziona do Warszawy i opracowana przez Michała Aucha i Macieja Trzecieckiego. Wstępne wyniki tych prac publikowane są w tym tomie w formie aneksu II (autorstwa Michała Aucha, Anny Hyrchały i Macieja Trzecieckiego).

Marcin Wołoszyn

Lipsk – Rzeszów, 1 sierpnia 2021

Spis treści