Transpłciowość w Polsce. Wytwarzanie kategorii

Opis

Choć niniejsza książka sytuuje się w ramach antropologii społecznej, jej celem nie jest przedstawienie etnograficznego opisu środowiska osób transpłciowych w Polsce. Zawiera raczej „etnografię kategorii” (Valentine 2007), w której śledzę sposoby działania rozmaitych koncepcji związanych z płciową nienormatywnością. Czytelniczka znajdzie tu więc informacje dotyczące rozwoju środowiska osób transpłciowych w Polsce czy indywidualnych strategii budowania transpłciowych tożsamości, jednak kwestie te nie są głównym przedmiotem analizy. Ta dotyczy przede wszystkim społecznych procesów wytwarzania kategorii transpłciowości oraz ich historycznych uwarunkowań. Takie sformułowanie problemu badawczego wynika z dwóch założeń: po pierwsze, że kategorie, którymi się posługujemy, są wytworem określonych praktyk i relacji społecznych, a po drugie, że transpłciowość w związku z tym należy uznać za lokalną zachodnią kategorię będącą pochodną splotu społecznych i politycznych uwarunkowań takich jak kolonializm czy rozwój dwudziestowiecznej seksuologii i endokrynologii. A zatem żeby móc opisać jak transpłciowość funkcjonuje w polskich dyskursach medycznych i aktywistycznych, trzeba najpierw zidentyfikować główne nici tego splotu.

Ze Wstępu

Description

Transgender in Poland. Production of a category

The book explores the history of identity categories related to transgender experience in Poland. It covers the period from 1964, which marks the first case of legal gender reassignment in Poland, until the second decade of the 21st century, when the first openly transgender member of parliament was elected and transgender issues became the stock of everyday media coverage. It traces the development of trans* identity categories in sexological and legal discourses in the 1980s and 1990s Poland and their subsequent remaking in transgender activism beginning from the late 2000s. It examines the transnational pathways of the diagnostic and political identity categories and their adaptation in local social and political context.

The book combines historical approach with an analysis of contemporary state apparatuses that produce and maintain transgender identity categories, as well as spaces of social activism where those categories ara contested. The overarching question that allows to maintain a coherent argument throughout the book is how personal narratives are used to create different identity categories and how they are instrumentalized in social and political activism. The book traces personal narratives across the boundaries between sexology and legal practice, personal transitions and political activism. It describes the socio-legal apparatuses that produce both fixed identity categories and the spaces that allow for dis-identification and ambiguity. The twist that makes it an original intervention in anthropological theory and queer theory is that the narratives are not treated as sources of identity or tools for manufacturing one – instead, they are analysed as social maps, elements of a grass-roots sociology, and a practice of creating a transgender counterpublic.

Spis treści

Podziękowania

WSTĘP: Antropologia i transpłciowość

Między „Zachodem” a „resztą”

W poszukiwaniu teorii opisu

Etnografia kategorii

Plan książki

Terminologia i interpunkcja

1. Moralne genitalia

Kronika paniki moralnej

Strukturalna ignorancja

Wymuszanie rzeczywistości

Symfonia płci

Widzialne i ukryte

2. Użytek z biografii

Miejsce w dyskursie

Naczynia z odpowiedziami

Badanie w górę

Państwowe reżimy czytelności

3. Diagnozowanie społeczeństwa

Humanistyczny optymizm

Diagnozy i terapia

Nadchodzi dobry seks

Uwznioślanie transseksualności

Diagnozy społeczne

Wymazywanie

4. Tranzycje

Oszuści matrymonialni

Europejskie aspiracje

Pojawiają się rodzice

Praktyka sądowa

Materiał

Pozew

Zeznania

Opinie biegłych

Życie w zawieszeniu

Oczyszczanie kategorii

Konfrontacja ze społeczeństwem

5. Tworzenie kontrpubliczności

Dowód z doświadczenia

Infrastruktura

Synonim społeczeństwa

Sztuka porażki

Wyobrażone społeczeństwo

Zakończenie

Spis rozmów

Spis spraw sądowych

Literatura