Opis
Prezentowana praca poświęcona jest prahistorii osadnictwa w epoce kamienia na stanowisku w Tanowie koło Szczecina, na Pomorzu Zachodnim. Zawiera opis i analizę materiałów krzemiennych i kamiennych pozyskanych podczas wykopalisk prowadzonych przez autora w latach 1985-2002. Uzupełnieniem źródeł archeologicznych są materiały paleozoologiczne, paleobotaniczne i analizy radiowęglowe.
Osadnictwo na stanowisku w Tanowie obejmuje większą część późnego glacjału – od początków Allerødu do końca młodszego dryasu oraz okres wczesnoholoceński, tj. od około 9,8 tys. do 3,5 tys. lat bc. Reprezentuje całe spektrum kulturowe w tym czasie, typowe dla zachodniej części Niżu Środkowoeuropejskiego: ugrupowania tylczakowe strefy lasów brzozowych w Allerødzie (Federmesser), ugrupowania liściakowe i liściakowo-tylczakowe środowiska tundry i lasotundry młodszego dryasu (Ahrensburgien) oraz mezolityczny Duvensien i Maglemosian.
Szczególnie interesująca jest obecność słabo jeszcze rozpoznanych zespołów końcowopaleolitycznych o charakterze postliściakowym z początków okresu holoceńskiego (Friesland-Dryas IV)
Spis treści
SPIS TREŚCI
Wstęp
Rozdział I. Stanowisko
1. Geografia
2. Historia badań
3. Metodyka
4. Charakterystyka źródeł
5. Datowanie radiowęglowe C-14
Rozdział II. Osadnictwo paleolityczne
1. Zespoły z tylczakami łukowymi (kompleks Federmesser)
2. Zespoły liściakowe młodszego dryasu (kompleks ahrensburski)
3. Zespoły paleolityczne z początków wczesnego holocenu. Kompleks postliściakowy
4. Obozowiska
Rozdział III. Osadnictwo mezolityczne
1. Technologia i typologia zespołów krzemiennych.
2. Narzędzia i inne przedmioty z kamienia.
3. Narzędzia i inne przedmioty z poroża
4. Zróżnicowanie taksonomiczne zespołów
5. Chronologia mezolitu tanowskiego
6. Obozowiska
7. Łowiectwo i zbieractwo
8. Wierzenia i obrzędowość
Rozdział IV. Paleohistoria osadnictwa na stanowisku w Tanowie na tle Niżu Europejskiego
1. Zlodowacenie Würmskie
2. Najstarszy dryas (12000-10500 bc)
3. Bølling (10500-10000 bc). Początki osadnictwa paleolitycznego na Niżu
4. Starszy dryas (10000-9800 bc). Pustka osadnicza
5. Osadnictwo w okresie Allerødu (9800-9000 bc)
6. Łowcy renifera w okresie młodszego dryasu (9000-8300 bc)
7. Friesland-Dryas IV (8300-7700 bc). Osadnictwo paleolityczne w początkach holocenu.
8. Późny Preboreal (7700-7100 bc). Najstarsi łowcy mezolitu
9. Stabilizacja osadnictwa w okresie borealnym (7100-6000 bc)
10. Łowcy mezolityczni w okresie atlantyckim (6000-4000 bc)
11. Łowiectwo i zbieractwo w mezolicie
12. Kultura duchowa grup mezolitycznych
Rozdział V. Materiały
1. Paleolit
1.1. Wykop XIII/1993/96.
1.1.1. Skupienie zachodnie
1.1.2. Skupienie wschodnie
1.2. Wykop XVII/2000/02
1.2.1. Krzemienica „obozowisko”
1.2.2. Krzemienica „pracownia”
1.3. Wykop XVIII/2001-02
1.4. Wykop XX/2002
1.4.1. Materiały z warstwy gleby kopalnej. Zespół z tylczakami łukowymi (Federmesser)
1.4.2. Materiały z zachodniej i południowej części wykopu. Osadnictwo technokompleksu z liściakami
2. Mezolit
2.1. Wykop XVIII/2001-02
2.2. Wykop XX/2002
2.2.1. Krzemienica zachodnia (flixtońska)
2.2.2. Krzemienica wschodnia
2.3. Wykop XII/1993/96
2.4. Materiały z bagna w południowej części wykopu XIII/1993/95
2.5. Wykop I/1985-93 (Wykop Główny)
2.5.1. Półziemianka
2.5.2. Skupienie A
2.5.3. Skupienie B
2.5.3.1. Krzemienica nr 1
2.5.3.2. Krzemienica nr 2
2.5.4. Skupienie C
2.5.5. Materiały z próchnicy leśnej w północnej części wykopu (skupienie D)
2.5.6. Obiekty w północnej części Wykopu Głównego
2.6. Połączone wykopy II-IX-XI-XVI/1988/2002
2.6.1. Skupienie E
2.6.2. Półziemianka
2.6.3. Skupienie F
2.6.4. Skupienie G
2.7. Materiały z wykopu VI/1990
2.8. Wykop VII/1991
2.9. Materiały z odkrywek sondażowych na platformie grzbietowej wału, pomiędzy wykopami VII/1991 i V/1989/92 („sondaże”)
2.10. Wykop IV/1988-89
Bibliografia
Tanowo. Paleolithic and Mesolithic hunters’ camp in Pomerania. Summary .
Fotografie
Tanowo. Obozowiska łowców epoki paleolitu i mezolitu na Pomorzu
