Opis
Origines Polonorum to wieloletni program wydawniczy, którego celem jest opublikowanie serii monografii, będących rezultatem zrealizowanego w latach 1999-2004 projektu badawczego Komitetu Badań Naukowych "Ziemie polskie na przełomie tysiącleci", który koordynował Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Pozwolił on na opracowanie i weryfikację wyników prac wykopaliskowych przeprowadzonych w najważniejszych ośrodkach średniowiecznej Polski. Powstało wówczas kilkanaście opracowań ważnych dla nowoczesnej interpretacji genezy państwa polskiego. Seria Origines Polonorum udostępnia szerokiemu gronu badaczy ten bogaty materiał źródłowy. Osiem pierwszych tomów sfinansowała Fundacja na rzecz Nauki Polskiej. Począwszy od tomu IX, tj. od 2016 r., program realizuje Instytut Archeologii i Etnologii PAN w ramach grantu przyznanego przez Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.
Prowadzone ponad 50 lat temu badania archeologiczne wczesnośredniowiecznego grodziska w dostarczyły bogatego zestawu źródeł ilustrujących życie mieszkańców na pograniczach Wielkopolski od VIII do XV wieku. Pozyskane dane pozwoliły określić charakter i prześledzić przemiany ośrodka santockiego od etapu osiedla usytuowanego w rozlewiskach Warty i Noteci, poprzez wieloczęściowy, rozległy gród, aż do niewielkiego gródka na kopcu.
Publikacja Santok. Strażnica i klucz królestwa polskiego jest efektem pracy wielu badaczy, którzy podjęli trudne wyzwanie zmierzenia się z dotychczasowymi ustaleniami badań milenijnych i przedstawienia ich w nowszym ujęciu młodszego pokolenia naukowców.
Spis treści
O autorach
Wstęp (Kinga Zamelska-Monczak)
- Kompleks osadniczy w Santoku. Dzieje badań i metodyka prac archeologicznych
1.1. Historia badań terenowych (Kinga Zamelska-Monczak)
1.2. Metody eksploracji i dokumentacji (Kinga Zamelska-Monczak)
- Badania geologiczne nad pierwotnym ukształtowaniem terenu (Andrzej Piotrowski, Paweł Sydor,
Tomasz Żuk)
III. Dzieje Santoka w świetle źródeł pisanych (Aleksander Paroń)
- Gród i podgrodzie wczesnośredniowieczne
IV1. Wczesnośredniowieczne poziomy osadnicze we wnętrzu grodu (G I-G VII)
(Kinga Zamelska-Monczak)
IV2. Wczesnośredniowieczne fazy osadnicze tzw. podgrodzia (P O-P 6) (Kinga Zamelska-Monczak)
IV3. Umocnienia wczesnośredniowiecznego grodu w Santoku (Kinga Zamelska-Monczak)
IV4. Wizualizacja wczesnośredniowiecznego grodu w Santoku (Małgorzata Markiewicz)
V. Analiza materiałów archeologicznych
V1. Naczynia ceramiczne (Agnieszka Indycka-Grabarczyk, Kinga Zamelska-Monczak)
V2. Przedmioty z kości i poroża oraz z metali (Kinga Zamelska-Monczak)
V3. Wykorzystywanie surowca drzewnego (Tomasz Stępnik)
V4. Wybrane militaria (Rafał Wyganowski)
V5. Zabytki ze szkła (Joanna Sawicka)
V6. Przedmioty kamienne i ozdobne kamienie jubilerskie (Ewa Lisowska, Piotr Gunia)
V7. Przedmioty ze skóry (Anna Bogumiła Kowalska)
V8. Tekstylia z Santoka w świetle analiz specjalistycznych (Maria Cybulska, Jerzy Maik)
V9. Przędzalnictwo (Aleksandra Hurnowicz)
VI. Analiza materiałów bioarcheologicznych
VI.l. Gospodarka zwierzętarni we wczesnośredniowiecznym Santoku. Studium archeozoologiczne
(Marta Osypińska)
VI.2. Palinologiczny zapis aktywności antropogenicznej w warstwach kulturowych santockiej osady
przedgrodowej z VIII i IX w. (Iwona Okuniewska-Nowaczyk)
VII. Osadnictwo pradziejowe i średniowieczne w okolicach Santoka w świetle wyników badań
Archeologicznego Zdjęcia Polski (Stanisław Sinkowski)
VIII. Santocki kompleks osadniczy w późnym średniowieczu (Izabela Ignatowicz,
Małgorzata Pytlak)
- Santok we wczesnym średniowieczu - regni custodia et clavis
Summaries
WYkaz skrótów
Bibliografia
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych i etnicznych
Spis rycin i tabel
Santok Strażnica i Klucz Królestwa Polskiego T XIII
