Opis
Prezentowany tom jest suplementem dwóch poprzednich, które dotychczas ukazały się w cyklu Przestrzeń osadnicza wczesnośredniowiecznego Radomia. Zawierały one uaktualnioną interpretację wyników badań wykopaliskowych, które na stanowisku 4 przeprowadził Wojciech Twardowski w 1966 roku.
W pierwszym z nich zawarto opracowanie materiałów zabytkowych z odkrytej tam szkieletowej nekropoli, a w drugim z osady poprzedzającej powstanie tego cmentarza. W niniejszej monografii ponownie zreferowano zasób tych źródeł, jednak tym razem w postaci ekspertyz specjalistów różnych dziedzin i z wykorzystaniem nowoczesnych metod analitycznych. Zamieszczono w niej artykuły z zakresu antropologii fizycznej, paleogenetyki, archeozoologii, paleogeografii, datowań radiowęglowych, petrografii, paleobotaniki z elementami antropologii kulturowej i etnografii oraz specjalistyczne opracowania archeologiczne, dotyczące surowcowej analizy zabytków szklanych i metalowych, zabytków krzemiennych, numizmatyki, wytwórczości tekstyliów, ceramiki. W tomie zaprezentowano też materiały z niewielkiego cmentarzyska, datowanego jest na okres wczesnej epoki żelaza.
Monografia publikuje efekty wieloletnich badań interdyscyplinarnych, prowadzonych przez zespół specjalistów z wielu placówek naukowo-badawczych: Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Łodzi i w Warszawie, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, Zakładu Biologii Molekularnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Laboratorium Geologii Uniwersytetu Łódzkiego, Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, zrealizowanych przy współpracy z Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, m.in. w ramach projektu badawczego MNiSW pt. Przekształcenia przestrzeni osadniczej wczesnopiastowskich ośrodków administracji terenowej – przykład osady i cmentarzyska na stanowisku 4 w Radomiu.
Spis treści
Wprowadzenie (Tomasz Kurasiński, Kalina Skóra)
- Analizy archeologiczne materiałów z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego
I.1. Przedmioty szklane (Sylwia Wajda)
- Metody badawcze
- Wyniki
I.2. Monety (Mateusz Bogucki)
- Katalog monet
- Komentarz
I.3. Materiały krzemienne (Dominik Kacper Płaza)
- Katalog zabytków
- Analiza
- Wnioski
I.4. Pozostałości tekstyliów (Jerzy Maik, Emilia Wtorkiewicz-Marosik)
- Charakterystyka znalezisk
- Katalog tkanin
- Analizy bioarcheologiczne, fizyko-chemiczne i paleośrodowiskowe
II.1. Populacja wczesnośredniowieczna
II.1.1. Analiza antropologiczna. Katalog (Beata Borowska, Wiesław Kapla)
II.1.2. Charakterystyka odontologiczna (Beata Borowska)
- Wstęp
- Analiza cech odontometrycznych
- Analiza cech odontoskopijnych
- Analiza próchnicy
- Wnioski
II.1.3. Analiza molekularna (Henryk W. Witas, Dariusz Błaszczyk, Martyna Molak)
- Analiza i wyniki badań (Henryk W. Witas)
- Interpretacja wyników badań mtDNA (Dariusz Błaszczyk, Martyna Molak)
II.2. Szczątki zwierzęce (Alicja Lasota-Moskalewska)
- Analiza
- Katalog oznaczeń gatunkowych i anatomicznych
II.3. Wyniki radiowęglowych datowań nagarów ze ścianek naczyń wczesnośredniowiecznych (Tomasz Goslar, Michał Auch)
II.4. Analiza petrograficzna przedmiotów kamiennych z cmentarzyska (Piotr Czubla)
II.5. Szczątki roślinne z cmentarzyska (Maria Michniewicz, Tomasz Kurasiński)
- Analiza
- Katalog prób
II.6. Geochemiczne fazy aktywności gospodarczej człowieka w okolicach Radomia. Perspektywy dalszych badań środowiskowych (Piotr Szwarczewski, Ewa Smolska, Jakub Karasiński, Ewa Bulska)
II.7. Wyniki analizy chemicznej przedmiotów metalowych z cmentarzyska (Paweł Gan, Elżbieta Pawlicka)
- Opis wyników analiz składu chemicznego metali (Paweł Gan)
- Katalog wyników (Elżbieta Pawlicka)
III. Materiały z cmentarzyska z wczesnej epoki żelaza (Ireneusz Miraś, Bartłomiej Kaczyński)
III.1. Wstęp
III.2. Materiały
- Ceramika z obiektów
- Materiały odkryte na złożu wtórnym
III.3. Formy pochówków
- Groby kloszowe
- Groby popielnicowe
III.4. Ceramika
- Analiza form naczyń
- Analiza ornamentyki
- Analiza technologii wykonania naczyń
- Zagadnienie wtórnego przepalenia ceramiki
III.5. Przynależność kulturowa i chronologia cmentarzyska
Uwagi końcowe (Tadeusz Baranowski, Katarzyna Skrzyńska)
Summaries
Bibliografia
Indeks