Nekropolie biskupie w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVIII w.)

Opis

Temat publikacji odznacza się niewątpliwą nowością, a efekt podjętej pracy jest satysfakcjonujący nie tylko dlatego, że jest nowy, ale i dość wnikliwie potraktowany. Na pewno zagadnienie nekropolii stanowi wprawdzie mały wycinek problematyki badawczej, dotyczącej zagadnienia biskupów, ale jest to wątek ciekawy, wpisujący się w szersze rozumienie zagadnienia śmierci i szacunku dla niej, tak jak i szacunku dla każdego jej konkretnego przypadku. Od samego początku zostało to w Kościele dostrzeżone i odpowiednio wprowadzone w życie. Stanowi to dzisiaj przedmiot rozwijających się badań i interpretacji. Dotyczą one także badań nad śmiercią – w tym także pochówkami – papieży i biskupów. Warto zaznaczyć, że takie badania prowadzone są dzisiaj w wielu miejscach. Eliminowanie zagadnienia śmierci – z powodów ideologicznych – w rozmaitych dziedzinach antropologicznych i w codziennym doświadczeniu, spotyka się z zainteresowaniem na innych płaszczyznach, co przynajmniej częściowo wypełnia pojawiającą się lukę.

   Z recenzji ks. prof. Janusza Królikowskiego

*

Autor publikacji zajął się nekropoliami całego katolickiego episkopatu polsko-litewskiego obrządku łacińskiego, a więc nie tylko metropolitów i ordynariuszy, ale także sufraganów, koadiutorów i biskupów tytularnych. Zadanie o wiele trudniejsze, gdyż znaczna grupa pochówków biskupów pomocniczych jest po prostu nieznana. Temat ważny i fascynujący, a badania w tym zakresie są pilnie potrzebne, jak bowiem słusznie autor zauważa, zachowane źródła i dotychczasowe studia naukowe nie zdołały ujawnić lokalizacji wielu spośród tychże pochówków, a wiele lokalizacji jest hipotetycznych. Trafnie też podkreśla liczne translokacje nagrobków z biegiem wieków i tak zwane porządkowanie krypt, czyli masowe usuwanie starych trumien i sarkofagów, a także amnezję kolejnych pokoleń: o pochowkach bez okazałości po prostu zapominano. Ważnym elementem jest dostrzeżenie dwoistości upamiętnień życia i śmierci biskupów. Często w jednym miejscu stawał grobowiec zmarłego, a w innym epitafium zamawiane w hołdzie wdzięczności przez kapitułę lub następcę w godności. Poruszone są również inne ważne problemy, jak chociażby grobowców wzniesionych, ale nie wykorzystanych (kenotafy), czy porcjowanie zwłok, tak modne w pochówkach XVIII w.

                                                                         Z recenzji dr. hab. Tadeusza M. Trajdosa

Description

Episcopal necropolises in Poland (16^th-18^th cent.). Legislation - location of burials - forms of commemoration

The publication is the result of an in-depth study of the resting places of the bishops of the Republic of Poland in 16th-18th centuries. The entire Polish-Lithuanian Catholic episcopate of the Latin rite was analyzed, including auxiliary bishops. An attempt was made to investigate the location of bishops' burials, places of their commemoration, as well as in a collision with canon law - to find the regulations and rules. In view of the old practice of tidying up crypts, removing old coffins and sarcophagi, as well as the natural process of forgetting, one must accept that many locations are hypothetical or unknown. The published catalog of places and a detailed description of the forms of commemoration give an excellent basis for further research on this topic.  

Spis treści