Metryka pogranicza. Sieć grodowa dorzecza środkowego Bugu w 2. połowie IX i w X wieku

Opis

 Geneza pograniczy kulturowo-etnicznych wczesnośredniowiecznej Polski oraz powstawania jej granic politycznych współtworzą problematykę badawczą

od wielu dziesięcioleciu zaprzątającą głowy historyków, językoznawców i archeologów. Istotne miejsce w tych badaniach zajmuje pogranicze wschodnie, kształtujące się między Wisłą, Bugiem i Narwią. Formowanie się jego części stanowiące rozgraniczenie na odcinku północno-małopolskim i mazowieckim, jest interesującym epizodem, który może być archeologicznie definiowany

m.in. w zakresie studiów nad początkową fazą funkcjonowania tamtejszej sieci grodowej.

Spis treści

Wstęp

Rozdział 1. Fizjografia regionu i naturalne zasoby środowiska

1.1. Regiony fi zyczno-geograficzne

1.2. Hydrografia

1.3. Gleby

1.4. Złoża kopalin

Rozdział 2. Grodziska. Stan badań

Rozdział 3. Kontekst historyczno-kulturowy

Rozdział 4. Kontekst osadniczy sieci grodowej

4.1. Osadnictwo w dorzeczu środkowego Bugu. Uwagi ogólne

4.2. Południowo-zachodnia część regionu

4.3. Północno-zachodnia część regionu

4.4. Północno-wschodnia i wschodnia część regionu

Rozdział 5. Najstarsze grody

5.1. Chronologia

5.2. Lokalizacja grodów: kontekst fizjograficzny i kulturowy

5.3. Wielkość grodów i ich formy przestrzenne

5.4. Konstrukcja wałów

5.5. Zagospodarowanie majdanów

Rozdział 6. Sieć grodowa regionu w X wieku

6.1. Chronologia

6.2. Lokalizacja: kontekst fizjograficzny i kulturowy

6.3. Wielkość grodzisk i ich formy przestrzenne

6.4. Konstrukcje wałów

6.5. Zagospodarowanie majdanów

Rozdział 7. Świadectwa kontaktów międzyregionalnych

7.1. Monety

7.2. Broń

7.3. Oporządzenie jeździeckie

7.4. Ozdoby i metalowe elementy odzieży

7.5. Wybrane przedmioty codziennego użytku i surowiec ołowiany

Rozdział 8. Grody dorzecza środkowego Bugu doby „plemiennej” i protopaństwowej w świetle przeprowadzonych badań

8.1. Horyzonty chronologiczne

8.2. Wybrane aspekty lokalizacji grodzisk

8.3. Kategoryzacja umocnień według rozmiarów i form przestrzennych

8.4. Schematy konstrukcji wałów

8.5. Funkcje grodów

Uwagi końcowe

Summary

Katalog grodzisk z 2. połowy IX i z X wieku wykopaliskowo rozpoznanych w dorzeczu środkowego Bugu, południowej części zlewiska górnej Narwi i północnej części zlewiska środkowej Tyśmienicy

Część I. Międzyrzecze Bugu i górnej Narwi (w granicach Polski)

Część II. Północna i wschodnia część zlewni środkowego Bugu (w granicach Białorusi)

Część III. Południowo-zachodnia część zlewni środkowego Bugu i północna część zlewni środkowej Tyśmienicy

Spis rycin i tabel

Literatura