Opis
Historia środowiska przyrodniczego i kulturowego zachodniej Wielkopolski w świetle badań palinologicznych prezentuje rezultaty wieloletnich prac palinologicznych na terenie zachodniej Wielkopolski. Szeroko pojęte badania prowadzone były w ścisłej współpracy z archeologami i geomorfologiem. Przeprowadzono je w regionie Lubska, gdzie nie dotarł lądolód bałtycki i w regionie Sulechowa, położonym w strefie młodoglacjalnej. Zrekonstruowano naturalne i antropogeniczne przemiany szaty roślinnej w późnym glacjale (vistulianie) i holocenie. Wskazano na ograniczony przestrzennie i zróżnicowany charakter ingerencji w środowisko grup osadniczych w obu regionach oraz mniejszą jej intensywność, niż w pozostałych częściach Wielkopolski. Nadal pozostało wiele pytań, a dotychczasowe rezultaty wskazują kierunek przyszłych badań. Czy znajdzie potwierdzenie hipoteza o „wyspowym" zasiedleniu? Czy jedynie niektóre enklawy były atrakcyjne dla ludzi, a część pozostawała poza obszarem zainteresowań bez względu na kulturę, jaką reprezentowali? To pytania do szerokiego grona specjalistów. Przedstawione opracowanie może stać się inspiracją do kontynuowania badań zarówno przez przyrodników, jak i humanistów zainteresowanych historią środowiska przyrodniczego i kulturowego zachodniej Wielkopolski.
IWONA OKUNIEWSKA-NOWACZYK jest palinologiem, absolwentką Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Swoją pracę magisterską pt. Niesporczaki (Ta rdi gra da) Masywu Sobótki napisała pod kierunkiem prof. Jana Rafalskiego. Praca doktorska pt. Antropogeniczne przemiany szaty roślinnej w dolinie środkowej Warty i na przylegajgcej wysoczyźnie na południe od Poznania w świetle analizy pyłkowej (promotor prof. dr hab. Kazimierz Tobolski) to efekt wieloletnich badań palinologicznych paleomeandrów. Pracuje w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu. Zajmuje się rekonstrukcją przemian środowiska przyrodniczego i kulturowego w późnym glacjale i holocenie na Nizinie Polskiej, w oparciu o badania archeobiologiczne. Jest autorką i współautorką ponad 70 publikacji naukowych, wydanych w kraju i za granicą. Działania naukowe łączy z pasją wędrowania i poznawania świata.
Spis treści
Od Autorki
Wstęp
1. Wprowadzenie
1.1. Stan badań palinologicznych w zachodniej Wielkopolsce
1.2. Charakterystyka geograficzna obszaru badań
1.2.1. Położenie geograficzne
1.2.2. Hydrologia
1.2.3. Klimat
1.2.4. Gleby
1.2.5. Współczesna roślinność
1.3. Metodyka badań
1.3.1. Prace terenowe
1.3.2. Prace laboratoryjne i kameralne
2. Datowanie radiowęglowe
3. Prezentacja stanowisk – analiza źródeł palinologicznych na tle danych geomorfologicznych i geologicznych
3.1. Region Lubska
3.1.1. Chełm Żarski
3.1.2. Guzów
3.1.3. Jasień
3.1.4. Osiek
3.1.5. Jezioro Płytkie
3.1.6. Suchodół
3.1.7. Wicina
3.2. Region Sulechowa
3.2.1. Kopanica
3.2.2. Liny
3.2.3. Pomorsko
3.2.4. Smolno Wielkie
3.2.5. Wojnowo
4. Zmiany środowiska przyrodniczego zapisane w formach i osadach
4.1. Wybrane zagadnienia procesu sedymentacji i wiek analizowanych osadów
4.2. Problem regionalnego zróżnicowania czasu powstawania i zaniku zbiorników akumulacji biogenicznej w regionach Lubska i Sulechowa
5. Badania archeologiczne w regionach Lubska i Sulechowa.
Wybrane zagadnienia
5.1. Ślady pobytu i osadnictwa z epoki kamienia w zachodniej Wielkopolsce
5.2. Ślady pobytu i osadnictwa z epoki brązu, z okresu halsztackiego epoki
żelaza i wczesnolateńskiego w zachodniej Wielkopolsce
5.3. Ślady pobytu i osadnictwa z młodszego okresu przedrzymskiego i rzymskiego w zachodniej Wielkopolsce
5.4. Osadnictwo wczesnośredniowieczne w zachodniej Wielkopolsce
Podsumowanie
6. Historia roślinności w późnym Glacjale i Holocenie w regionach Lubska i Sulechowa odzwierciedlona w diagramach palinologicznych
6.1. Późny Glacjał
6.1.1. Pre Allerod
6.1.2. Allerod
6.1.3. Młodszy Dryas
6.3. Holocen
6.3.1. Faza Preborealna
6.3.2. Faza Borealna
6.3.3. Faza Atlantycka
6.3.4. Faza Subborealna
6.3.5. Faza Subatlantycka
7. Wybrane aspekty aktywności antropogenicznej w okolicach Lubska i Sulechowa w świetle badań przyrodniczych na tle danych archeologicznych i etnograficznych
8. Podsumowanie
Bibliografia
History of natural and cultural environment of western Wielkopolska in the light of palynological studies
