Drogami średniowiecznej Polski

PrintEmail
Teresa Dunin-Wąsowicz

Opis

Tom składa się z 22 studiów i mniejszych prac ogłoszonych przez autorkę w czasopismach i wydawnictwach zbiorowych. Pochodzą one z lat 1957–2002.

Jeden z artykułów, otwierający tom tekst programowy Badania sieci drożnej średniowiecznej Polski ukazuje się po raz pierwszy w polskiej wersji językowej, niemniej jego wstępny zarys ogłoszony został najpierw w „Przeglądzie Zachodnim” w 1953 roku.

Publikowane studia zgrupowane zostały w dwóch częściach (Drogi i krajobraz osadniczy, Święci i kultura duchowa), odpowiednio do dwóch głównych nurtów zainteresowań autorki, jakimi była geografia historyczna i dzieje osadnictwa oraz kulty świętych i inne aspekty średniowiecznej kultury. Znalazły się one w książce z wyboru Redakcji, natomiast pełny wgląd w dorobek profesor Teresy Dunin-Wąsowicz daje załączona bibliografia prac, przygotowana przez Martę Piber-Zbieranowską. Poza wyborem znalazły się studia poświęcone problematyce zmian środowiska przyrodniczego i historii klimatu, najpełniej zaprezentowanej w osobnej książce, a także drobniejsze prace o św. Jadwidze śląskiej, której obrazowa legenda została opracowana i wydana przez autorkę w odrębnej publikacji.

Zmiany i ingerencje redakcyjne ograniczyły się do niezbędnych uściśleń, korekty zapisów bibliograficznych czy cytatów źródłowych, a także naprawy błędów drukarskich. Jeden z artykułów (Wczesnośredniowieczna sieć drożna na Podlasiu) nieco skrócono, usuwając uwagi wstępne. Znacznie natomiast zmieniony został materiał ilustracyjny towarzyszący tekstom; mapy zyskały całkowicie nowe opracowanie graficzne, z części rycin, z powodu ich złej jakości technicznej, trzeba było zrezygnować, część została zastąpiona innymi

ilustracjami.

Charakterystykę drogi życiowej i sylwetki naukowej Teresy Dunin-Wąsowicz przedstawiła w posłowiu Marta Młynarska-Kaletynowa, której Redakcja zawdzięcza ponadto przyjazne wsparcie podczas prac edytorskich. Marta Piber-Zbieranowska opracowała, poza bibliografią, także indeksy.

Andrzej Janeczek

 

Spis treści

Od Redaktora

Spis skrótów

DROGI I KRAJOBRAZ OSADNICZY

Badania sieci drożnej średniowiecznej Polski

Wczesnośredniowieczne przeprawy przez środkową Wisłę

Topografia wczesnośredniowiecznego Sieciechowa

Kalisz na tle wczesnośredniowiecznej sieci drogowej

Wczesnośredniowieczny Radom na tle regionu

Uwagi w sprawie osadnictwa wczesnośredniowiecznego na Lubelszczyźnie

Inskrypcja konińska z 1151 roku

Sandomierska sieć drożna w wiekach średnich

Uwagi w sprawie osadnictwa wczesnośredniowiecznego na obszarze

dzisiejszej Warszawy

Lapides terminales na Śląsku w XIII wieku

Węzeł drogowy pułtuski na tle sieci komunikacyjnej wczesnośredniowiecznego Mazowsza (X–XIII w.)

Wczesnośredniowieczna sieć drożna na Podlasiu

ŚWIĘCI I KULTURA DUCHOWA

Saint-Gilles a Polska we wczesnym średniowieczu

Kulty świętych w Polsce w X wieku

Rzymskie kulty świętych w Polsce wczesnośredniowiecznej: kult świętego Maurycego i legionu tebańskiego

Petrus Liutuuinus me fecit: w sprawie jednego z twórców Drzwi gnieźnieńskich

Wezwania świętego Wojciecha w Europie Zachodniej około roku 1000

Ślad pobytu w Bolonii Jarosława Bogorii ze Skotnik: płaskorzeźba z 1322 roku

Kilka uwag w sprawie działalności misyjnej cystersów na Rusi w XII–XIII wieku

Koń cenniejszy od złota

Najstarsi polscy święci: Izaak, Mateusz i Krystyn

Polskie drogi do Composteli (XII–XIV wiek)

Bibliografia prac Teresy Dunin-Wąsowicz (zestawiła Marta Piber-Zbieranowska)

Marta Młynarska-Kaletynowa, Słowo o Teresie Dunin-Wąsowicz

Indeks nazw osobowych i geograficznych (opracowała Marta Piber-Zbieranowska)

CONTENTS

From the Editor

List of abreviations

ROADS AND THE SETTLEMENT LANDSCAPE

Research on the medieval road system in Poland

Early medieval fords across the middle Vistula

Topography of the early medieval town of Sieciechów

Kalisz on the background of the early medieval road system

Early medieval Radom on the background of the region

Some remarks on the early medieval settlements on Lublin lands

The Konin inscription from the year 1151

The road system of Sandomierz region in the Middle Ages

Some remarks on the question of the early medieval settlements on the territory of today’s Warsaw

Lapides terminales in Silesia in the 13th century

The road joint of Pułtusk on the background of the communication system of early medieval Masovia (10th–13th centuries)

The early medieval road system on Podlasie

SAINTS AND SPIRITUALITY

Saint-Gilles and Poland in the early Middle Ages

The cult of the saints in Poland in the 10th century

The Roman cult of saints in early medieval Poland: the cult of Saint Maurice and the Theban Legion

Petrus Liutuuinus me fecit: the case of one of the creators of the Gniezno Doors

The cult of Saint Adalbert in Western Europe around the year 1000

A trace of presence of Jarosław Bogoria of Skotniki in Bologna: a basrelief from the year 1322

Few remarks on the Cistercian missionary activities in Rus’, 12th and 13th centuries

A horse more precious than gold

The oldest Polish saints: Isaac, Matheus and Cristin

Polish roads to Compostela (12th–13th centuries)

Bibliography of the works of Teresa Dunin-Wąsowicz (compiled by Marta Piber-Zbieranowska)

Marta Młynarska-Kaletynowa: A word on Teresa Dunin-Wąsowicz

Index of persona and places (compiled by Marta Piber-Zbieranowska)